عوامل سرقت رایانهای
در بررسی علل و انگیزه های سرقت رایانهای میتوان از عوامل متعددی نام برد، در یک بررسی کلی میتوان به دو دسته از این عواملی که در این پدیده تاثیر قابل توجهی دارند اشاره نمود:
1- عوامل جرم زای فردی
2- عوامل جرم زای اجتماعی (محیطی).
4-1-1- عوامل جرم زای فردی سرقت رایانهای
منظور از عوامل فردی بزهکاری در سرقت رایانهای، با توجه به مجازی بودن محیط آن که متفاوت با محیط فیزیکی است عبارتند از: آن دسته از خصوصیاتی که مجرمی را از مجرم دیگر تفکیک میکند. که این عوامل در ادامه بیان شده است:
4-1-1-1- میزان تحصیلات
اکثر مجرمین کامپیوتری از طبقات روشن فکر و تحصیل کرده میباشند. بعلاوه آنها عموماً قادر به انجام حتی یک جرم ساده به معنی فعلی آن نیستند، یعنی سارق نرم افزار شاید نتواند یک قوطی کنسرو از سوپر مارکت برباید.
4-1-1-2 : عوامل ذهنی
بسته به نوع جرم کامپیوتری، گاه آشنایی کلی با این تکنولوژی کافی و گاه نیاز به تخصص در سطح بالاست. سطح معمول در مجرمان کامپیوتری محور برخی از محاسبات را تشکیل میدهد. برخی عقیده دارند سطح مهارت شاخصی برای مجرمان کامپیوتری به شمار نمیآید حال آنکه بعضی دیگر بر این باورند مجرمان بالقوه کامپیوتری افراد باهوش، با ذوق و شوق و دارای انگیزهاند که آماده رویارویی با چالش های تکنولوژی هستند.[1]
اما آنچه که باید در حوزه سرقت رایانهای در نظر داشت این است که ما با مجرمان و بزه دیدگان عادی مواجه نیستیم. این دسته از مجرمین علاوه بر اینکه از بهره هوشی بالایی برخوردارند، اصولا اشخاص با بهره هوشی پایین نمیتوانند مجرم یا حتی گاه بزهدیده جرایم رایانهای باشند. شاید از این لحاظ بتوان سارقان رایانهای را در جرگه مجرمان یقه سفیدی که مارک آنسل از آنها سخن گفته بود قرار داد.[2]
4-1-1-3- سن
تاریخ نشان دادهاست که طیف گسترده ای از افرادی که مرتکب سرقت کامپیوتری شده اند: دانشجویان، آماتورها، تروریستها و اعضای گروههای جرایم سازمان یافته و سن مجرمان بین 10 تا 60 سال است و دامنه مهارت آنها از سطح تازه کار تا حرفه ای میپوشاند.
با کمی دقت در این خصوص میتوان به این نتیجه دست یافت که اغلب مرتکبان سرقت رایانهای را جمعیت جوان تشکیل میدهند. این مجرمان هم از ظرفیت جنایی بالایی برخوردارند و هم استعداد خوبی برای انطباق اجتماعی از خود نشان می دهند.[3]
این مسئله مهم نه تنها در تعقیب این گونه افراد مهم است بلکه در تعیین مجازات آنها نیز اهمیت دارد. تعقیب آنها معمولاً دشوارتر است، زیرا با هوشیاری و درایت عمل میکنند و آثاری که ممکن است منجر به دستگیری آنان شود، محو میکنند، بعلاوه مجازات آنان باید با رعایت موقعیت اجتماعی آنها صورت گیرد.
[1] Vasiliy Poranjuk, crimes criminalistics characteristic, 2002: www.crimer-research.org(به نقل از برومند باستانی، همان).
[2]. آنسل م، 1375، دفاع اجتماعی، ترجمهی: محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرند آبادی، چاپ سوم.
[3]. جعفری م، 1385، بزهکاری رایانهای در رویارویی با حقوق جزای فرانسه. نشریه حقوقی گواه. شماره 6 و 7 بهار و تابستان، ص 70.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه: