عوامل سرقت رایانه­ای

 در بررسی علل و انگیزه های سرقت رایانه­ای می­توان از عوامل متعددی نام برد، در یک بررسی کلی می­توان به دو دسته از این عواملی که در این پدیده تاثیر قابل توجهی دارند اشاره نمود:

1- عوامل جرم زای فردی

2- عوامل جرم زای اجتماعی (محیطی).

 

4-1-1- عوامل جرم زای فردی سرقت رایانه­ای

 

منظور از عوامل فردی بزهکاری در سرقت رایانه­ای، با توجه به مجازی بودن محیط آن که متفاوت با محیط فیزیکی است عبارتند از: آن دسته از خصوصیاتی که مجرمی را از مجرم دیگر تفکیک می­کند. که این عوامل در ادامه بیان شده است:

 

4-1-1-1- میزان تحصیلات

 

اکثر مجرمین کامپیوتری از طبقات روشن فکر و تحصیل کرده می­باشند. بعلاوه آنها عموماً قادر به انجام حتی یک جرم ساده به معنی فعلی آن نیستند، یعنی سارق نرم افزار شاید نتواند یک قوطی کنسرو از سوپر مارکت برباید.

 

4-1-1-2 : عوامل ذهنی

 

بسته به نوع جرم کامپیوتری، گاه آشنایی کلی با این تکنولوژی کافی و گاه نیاز به تخصص در سطح بالاست. سطح معمول در مجرمان کامپیوتری محور برخی از محاسبات را تشکیل می­دهد. برخی عقیده دارند سطح مهارت شاخصی برای مجرمان کامپیوتری به شمار نمی­آید حال آنکه بعضی دیگر بر این باورند مجرمان بالقوه کامپیوتری افراد باهوش، با ذوق و شوق و دارای انگیزه­اند که آماده رویارویی با چالش های تکنولوژی هستند.[1]

اما آنچه که باید در حوزه سرقت رایانه­ای در نظر داشت این است که ما با مجرمان و بزه دیدگان عادی مواجه نیستیم. این دسته از مجرمین  علاوه بر اینکه از بهره هوشی بالایی برخوردارند، اصولا اشخاص با بهره هوشی پایین نمی­توانند مجرم یا حتی گاه بزه­دیده جرایم رایانه­ای باشند. شاید از این لحاظ بتوان سارقان رایانه­ای را در جرگه مجرمان یقه سفیدی که مارک آنسل از آنها سخن گفته بود قرار داد.[2]

 

4-1-1-3- سن

 

تاریخ نشان داده­است که طیف گسترده ای از افرادی که مرتکب سرقت کامپیوتری شده اند: دانشجویان، آماتورها، تروریست­ها و اعضای گروه­های جرایم سازمان یافته و سن مجرمان بین 10 تا 60 سال است و دامنه مهارت آنها از سطح تازه کار تا حرفه ای می­پوشاند.

با کمی دقت در این خصوص می­توان به این نتیجه دست یافت که اغلب مرتکبان سرقت رایانه­ای را جمعیت جوان تشکیل می­دهند. این مجرمان هم از ظرفیت جنایی بالایی برخوردارند و هم استعداد خوبی برای انطباق اجتماعی از خود نشان می دهند.[3]

این مسئله مهم نه تنها در تعقیب این گونه افراد مهم است بلکه در تعیین مجازات آنها نیز اهمیت دارد. تعقیب آنها معمولاً دشوارتر است، زیرا با هوشیاری و درایت عمل می­کنند و آثاری که ممکن است منجر به دستگیری آنان شود، محو می­کنند، بعلاوه مجازات آنان باید با رعایت موقعیت اجتماعی آنها صورت گیرد.

 

_[1] Vasiliy Poranjuk, crimes criminalistics characteristic, 2002: www.crimer-research.org(به نقل از برومند باستانی، همان).

_[2].  آنسل  م، 1375، دفاع اجتماعی، ترجمه­ی: محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرند آبادی، چاپ سوم.

_[3]. جعفری م، 1385، بزهکاری رایانه­ای در رویارویی با حقوق جزای فرانسه. نشریه حقوقی گواه. شماره 6 و 7 بهار و تابستان، ص 70.

لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:

تحليل جرم شناختی سرقت در فضای سايبری