بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 217

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

بچه بازی-لواط-کارهای کودکانه-ساده انگاشتن کار

خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن

بازوبند-نواری که به نشانه ی معینی بر بازو می بندند
 

بازجویی کردن-تحقیق و بررسی کردن
خاله خرسه-دوست نادان

داشتن-مشغول بودن

آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن

به دل گرفتن-رنجیده خاطر شدن

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

از دماغ فیل افتادن-بسیار متکبر و خودبین بودن

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر
حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن
آرواره‌ی کسی لق بودن(سرنگهدار نبودن، پرچانه بودن)
جای سوزن انداختن نبودن-پر بودن-بسیار شلوغ بودن

 

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی
دُم کسی را توی بشقاب گذاشتن-به طنز کسی را محترم شمردن

بزرگداشت-احترام-تکریم
دنگ انداختن-نزدیکی جنسی کردن
دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

از جایی آب خوردن-ناشی از چیزی بودن

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

جادو و جنبل-دعاهایی که برای قضای حاجات یا دفع بیماری و از این قبیل می خوانند

 

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل
تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن

دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

داش-لوطی-مشدی

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

 

زاغ چشم-کسی که چشمان آبی رنگ دارد
دایی اوغلی-پسر دایی

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

درخت مراد-درختی که به آن به عنوان نذری چیزی می بندند

از جلوی کسی در آمدن(در برابر کسی مقاومت کردن)

خدا نگهدار-خدا حافظ

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

 

پی پیش-کسی که نوبت دوم بازی مال او است

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

پوزخند-تبسمی از روی تحقیر و استهزاء

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس

پرونده سازی-گردآوری سندهای دروغین برای متهم کردن کسی

جارچی-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود-دهن لق

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن
پی بردن-دریافتن-آگاه شدن
روبنده-نقابی سیاه رنگ برای پوشاندن چهره
 

تند و تیز- تند تیز

پای کسی بازشدن به جایی-رفت و آمد کردن کسی به جایی
باد توی سرنا کردن-اسرار کسی را فاش کردن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

ذوق کردن-خوش حال شدن-شاد شدن

پنجه بوکس-سلاحی سردئ به صورت حلقه های به هم پیوسته و دارای برآمدگی های برجسته

چشم کار کردن-دیدن

زبان درازی-گستاخی در سخن گفتن-عمل آدم زبان دراز

 

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند
از مرحله پرت بودن-یکسره بی‌اطلاع بودن
در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

دق مرگ-دق کش

باشگاه-محل گردهمایی گروهی برای ورزش-تفریح و از این قبیل

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

خلاف-جرم

آستین افشاندن(رقصیدن، انکارنمودن، انعام دادن)

اجاق-دودمان

دست بردار نبودن-پافشاری کردن-رها نکردن

تسمه پروانه-تسمه ای که پروانه ی موتور را به گردش در می آورد

پِت پِت-بالا و پایین رفتن شعله ی چراغ

با کسی تلیت شب جمعه خوردن-با کسی هم منفعت نبودن

رمبیده-خراب شده-فرو ریخته

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

چروکیدن-چین دار شدن

پشتک چار کش-نوعی بازی که کسی خم شده و کسی از پشت بر کمر او می جهد-جفتک چارکش

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

چینه کشی-شغل چینه کش
ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن

آب سیر-جانور خوش‌رفتار
باجناغ-دو مرد که دو خواهر را به زنی گرفته باشند-همریش

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

دماغ خشکی-بی مغزی-دیوانگی

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

بوی حلوای کسی آمدن-قطعی شدن مرگ کسی

زبان به چیزی باز کردن-چیزی را بر زبان آوردن

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس
آغبانو(لقبی برای زنان محتشم و بزرگ)

پاتوغ-محل گرد آمدن

پَلِه-پول

آه نداشتن که با ناله سودا کردن-آه در بساط نداشتن

خم شدن-دولا شدن

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

 

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

 

آب از گلو پایین نرفتن(غصه و ناراحتی شدید داشتن)

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

انداختن-فروختن جنس بنجل و ارزان به بهای گران-درست کردن

چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

باری از دوش کسی برداشتن-رنج و زحمت کسی را کم کردن

راحت کردن-کشتن

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن
پیاله فروشی-میخانه

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن

پیچ و خم خوردن-پیچ و تاب خوردن

چراغان شدن-جشن گرفتن

آبِ آب(آبکی، بی‌مایه، بیرنگ)
خاور زمین-قاره ی آسیا
 

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه
چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

این خط و این نشان-عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری-نگویی که نگفتم.

از سکه افتادن-ار رونق افتادن-از دست دادن زیبایی

پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

 

خرجی-پول لازم برای گذران روز

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن
زنگوله پای تابوت-فرزند مرد یا زن پیر

 

حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود

 

آب به چشم آمدن-طمع کردن

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

چوبی رقصیدن-رقصیدن با دوستمال در دو دست
خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

تو سری خور-آدم زور شنو-خوار و زبون

بی سکه-بی اعتبار

 
چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن
داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

 

 

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

خانه یکی-صمیمی و یکدل
داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

خیط کردن-نگا. خیت کردن

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی
دردسر-گرفتاری-سرگردانی
زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

برش-لیاقت-زرنگی-کاردانی

از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)

آب به آسیاب کسی ریختن-با زحمت خود سود دیگری را فراهم کردن

پینه-وصله-پوست سخت شده

دو راهی-آن جا که راه دو شاخه می شود

زور گو-کسی که خواست های خود را تحمیل می کند

چین و خم-پیچ و تاب

 

ذلیل شدن-خوار و زبون شدن-بیچاره شدن

تراشیده شدن-لاغر شدن

 

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن
خُردینه-بچه ی خردسال
بی دست و پا-بی عرضه-پخمه

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار

اَکه ننه(آدم آب‌زیرکاه)

 

 

از زورِ-از شدت-از بسیاری

بی شیله پیله-بدون حقه بازی-صاف و ساده

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن

چُرتی-اهل چرت زدن-ضعیف-مردنی

پیاز کسی کونه کردن-ماندگار شدن در جایی-میخ خود را کوبیدن

آفتاب از کدام طرف در آمده؟(چه عجب از این طرف‌ها؟!)

آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است
چس خور-آدم خسیس-بخیل

دلال محبت-پا انداز-خانم بیار

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

جود-یهودی-حهود

آب نخوردن چشم(امید نداشتن)

به جا آوردن-شناختن

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

پر پر کردن-نزدیک شدن بلا

بی ریش-ناجوانمرد-نامرد

به پیش-فرمان نظامی برای حرکت سپاهیان به جلو

از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

پیش بودن-جلو بودن-برتری داشتن
پرت و پلا-تار و مار-پراکنده-بی معنی-مزخرف

اخت شدن با کسی-مانوس شدن با کسی

جیش-ادرار در زبان کودکان

دود چراغ-کشیدن شیره

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل
آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

در آسمان جستن و در زمین یافتن-چیزی یا کسی مورد علاقه را غیر منتظره یافتن و دیدن

دل کسی را خون کردن-کسی را سخت رنجاندن

دله کردن-کسی را به دلگی عادت دادن

 
توی هم لولیدن-با هم و کنار هم ایستادن و حرکت کردن
بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن
جاجا-آوازی که با آن مرغ را به لانه اش می رانند

به دست و پای کسی افتادن-با التماس تقاضای ترحم کردن-نهایت خاکساری کردن

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

بای بسم الله-اول کاری-آغاز چیزی

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

از نافِ جایی آمدن(کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن)

دیزی دِهناری-آدم بی ظرفیت و کم طاقت
دلخوری-گله-شکایت-اوقات تلخی

پُر توپ-خشمگین

رستم در حمام-درشت اندام و پهلوان نما

خر تب کرده-به تمسخر به کسی می گویند که در هوای گرم لباس بسیار کلفت بپوشد

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

 

خستگی در کردن-استراحت کردن

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

تپق زدن-بیرون شدن بی اراده ی کلمه از زبان-چیزی جز مقصود گفتن

چیلک دان کسی را تکاندن-کسی را وادار با افشای رازش کردن

چِز دادن-روی آتش گرفتن پوست برای سوزاندن موها و پرها

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی
خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

تند نویسی-سریع نویسی

پیش پا افتاده-کم ارزش-حقیر-معلوم-آشکار

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

 

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

بالا کشیدن-مال کسی را به ناحق خوردن

دیپلم-مدرک پایانی دبیرستان-گواهی نامه-تصدیق

دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن

 

خفه خون-خفقان

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

خرده بورژوا-مالک ابزار تولید ولی ناگزیر به کار برای دیگران

 
ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن
ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

بازپرس-کسی که از متهم پرس و جو می کند

دو زاری-سکه ی دو ریالی

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

پاتوغ-محل گرد آمدن

دل و حوصله-آمادگی-حاضر بودن برای انجام کاری-شور و اشتیاق

پاچین-دامن زنانه

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن
آفتاب برِ دیوار آمدن(به پایان آمدن عمر)

ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

جرنگی-نقد-یکجا-یک کاسه

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

 

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

بار انداختن-توقف و اقامت کردن

برگشتن ورق-دگرگون شدن اوضاع-تغییر کردن حال و احوال
داغ کردن پشت دست-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن
پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک
حمله ور شدن-یورش بردن

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

بنده منزل-خانه ی من

چال شدن-گود شدن-دفن شدن-در زیر خاک گذاشته شدن

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی

 

پابوس-زیارت

پیچیدن نسخه-آماده کردن داروی نسخه ی دکتر در داروخانه

خوش خدمتی-خودشیرینی-چاپلوسی

این پا آن پا کردن(دودل بودن، وقت تلف کردن)

خیرات کردن-چیزی را

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

آقادایی را جنباندن(حرکتی به خود دادن)

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن
پُکیدن-ترکیدن
زیر تشکی-رشوه

آک‌بند-نو واستفاده‌نشده-هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده-دست اول

 

جوان مرگ شدن-در جوانی مردن

حقه باز-شعبده باز-تر دست-مکار

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

پایین نرفتن چیزی از گلو-از غصه غذایی نخوردن-مال حرام نخوردن
دهان کسی بوی شیر دادن-با وجود کوچکی کار بزرگ کردن و نتوانستن

دفتر روزنامه-دفتری که در آن ریز همه ی داد و ستدهای روزانه را ثبت می کنند

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن